-
1 уй
I межд.выраж. чувства испуга, боли ой, ай, ай-ай-а́йII сущ.уй-уй, бармакларым кысылды! — ой, мне па́льцы защеми́ло!
1) мысль, ду́ма, иде́ябашына бер уй килде — ему́ в го́лову пришла́ (одна́) мысль
аны авыр уйлар басты — его́ одоле́ли тяжёлые ду́мы
2) наме́рение, мечта́, за́мысел, по́мыселаның уен аңлау — поня́ть его́ наме́рения
аның врач булырга уе бар — он (она́) мечта́ет стать врачо́м
3) перен. тоска́, го́ре, меланхо́лия, кручи́нааны уй басты — её одоле́ла тоска́
••уй тоту — намерева́ться; замышля́ть; име́ть наме́рение
уйга калдыру — озада́чивать/озада́чить ( кого чем)
уйга калдырырлык — спосо́бный озада́чить
уйга калу (чуму, бату) — погружа́ться/погрузи́ться в ду́мы; заду́маться
уйга килү — приходи́ть/прийти́ на ум
уйга да алмый — и не ду́мает
уенда (уемда, уйда)да юк — и не ду́мает (и не ду́маю); и в голове́ (в по́мыслах) не́ было
- уйда тоту III сущ.; диал.уендагы - телендә — что на уме́, то и на языке́
1) низи́на2) по́ле в низи́неугыл туса - уйга карар, кыз туса - кырга карар — (посл.) роди́тся ма́льчик- бу́дет смотре́ть на низи́нное по́ле, а де́вочка роди́тся- на по́ле, на возвы́шенности
-
2 взбрести в голову
= взбрести на ум башка килү, уйга килү -
3 зародиться
-
4 озарить
сов.1) ( что) (ярко осветить) яктырту, балкыту2) перен. ( кого-что) җанландыру, нурландыру, балкыту, яктыртып җибәрү3) перен. ( кого-что) (неожиданно прийти на ум) башка килү, уйга килү -
5 задуматься
сов.1) над чем, о чём уйлау, уйлану; уйга калу, уйга бату, уйга чуму2) с неопр. и с отриц.; разг. җөрьәт итү, кыю -
6 при-
1) фигыль ясаганда кулланылса, бу алкушымчаның мәгънәләре түбәндәге ысуллар белән тәгъбир ителә:а) эшнең тәмамлануы, нәтиҗәлелеге "килү" ярдәмче фигыле белән биреләб) "якынайту", "беркетү", "тоташтыру" мәгънәләре "кую" ярдәмче фигыле белән тәрҗемә ителәв) хәрәкәт кешенең үзенә юнәлтелгән очракта "итү" ярдәмче фигыле белән яки төп фигылен генә тәрҗемә итү юлы белән биреләг) тулы булмаган эш "бераз" рәвеше яки төшү ярдәмче фигыле белән тәрҗемә ителәе) "арттыру, өстәү, кушу, тутыру" мәгънәсе "өстәп" рәвеш фигыле ярдәмендә яки башка юллар белән тәрҗемә ителәж) төп эш белән бер үк вакытта булган хәрәкәт -а (-ә, -ый, -и) кушымчалы рәвеш фигылен кабатлау ярдәмендә бирелә2) исемнәр, сыйфатлар ясаганда кулланылса, "буе[ндагы]", "алды[ндагы]", "яны[ндагы]" кебек сүзләр белән тәрҗемә ителә -
7 мелькать
несов.1) ( появляться и исчезать) күренеп-күренеп китү, ялтырап-ялтырап китү, ялт-йолт итеп күренү, күзгә чагылу2) җем-җем итү, җемелдәп күренү3) перен. килү, төшү (башка, уйга)• -
8 напрашиваться
-
9 подумывать
несов.1) уйлаштыргалау, вакыт-вакыт уйлап кую2) ниятләү, исәп тоту, уйга (фикергә) килү -
10 размышлять
См. также в других словарях:
фикер — и. 1. филос. Чынбарлык күренешләренең мидә, аңда чагылышы 2. Уйлану, фикерләү нәтиҗәсендә барлыкка килгән уй. Идея 3. Ният, теләк, план 4. Аң; дөньяга, чынбарлыкка, тормышка караш фикер ягыннан үсү. Берәр өлкәдә белем, танып белү фәнни фикер 5.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге